Bij het vorm en inhoud geven aan onze ambities hebben wij samengewerkt met andere (overheids-) organisaties richting Europa op de thema’s Groen, Gezond en Slim. Met organisaties in en buiten de stad werkten we samen aan Europese aanvragen, onder andere met organisaties als Universiteit Utrecht, Hogeschool Utrecht, Hogeschool voor Kunsten Utrecht, Utrecht Sustainability Institute en TNO. Binnen de aanvragen betrokken we belangrijke stakeholders in de stad om onze gezamenlijke ambities te versterken. Wij richtten ons voor het realiseren van onze programma's actief tot andere overheden, de provincie, het Rijk of Europa. Op die manier hebben wij, naast extra financiële middelen, ook kennis en ervaring naar de stad gehaald. Ook hebben de samenwerkingsnetwerken bijgedragen aan het profileren van Utrecht op (inter)nationaal niveau.

Europese Subsidieverwerving
De gemeente Utrecht wil optimaal gebruik maken van Europese subsidiemogelijkheden ter ondersteuning van de stedelijke prioritaire beleidsdoelstellingen. De Europese regelingen kennen veelal een eigen structuur en systematiek en vragen specifieke kennis en aandacht. Om subsidiemogelijkheden optimaal te benutten is kennis van de verschillende Europese regelingen en de verbinding aan relevante Utrechtse projecten noodzakelijk. Voor Europese subsidies is internationale samenwerking over het algemeen een voorwaarde. Het hebben van een goed internationaal netwerk is van groot belang om zelf de nodige partners te vinden, maar ook om door anderen voor deelname aan subsidieprojecten benaderd te worden. Om richting te geven aan de subsidieverwerving hebben wij gewerkt met prioriteitsdossiers. Deze zijn tot stand gekomen door bestuurlijke keuzes, subsidiemogelijkheden en de gemeentelijke (uitvoerings)programma's met elkaar te verbinden. Vertaald naar de belangrijkste Europese mogelijkheden hebben we ons op de volgende onderwerpen gericht:
•   Jobs, growth and investment
•   Climate action, environment, and resource efficiency
•   Secure, clean and efficient energy
•   Healthy Urban Living
•   Green and integrated transport
•   Inclusive, innovative and reflective cities
•   Protecting freedom and security of citizens.
Innovatieve oplossingen en investeringen in onze prioritaire ontwikkelgebieden kunnen soms als pilotproject onderdeel zijn van Europese subsidieaanvragen.

Europese subsidies
In de Europese begrotingsperiode 2014-2020 zet de Europese Commissie het geld nog sterker dan voorheen in ten behoeve van de Europese beleidsdoelstellingen slimme groei (kennis, innovatie en onderwijs), duurzame groei (zuiniger met hulpbronnen) en groei voor iedereen (arbeidsparticipatie, onderwijs en armoedebeleid). De structuur van de subsidieprogramma’s is gewijzigd. Er zijn minder subsidieprogramma's door bundeling van bestaande Europese subsidie- en/of onderzoeksprogramma's. Ook is gezocht naar vereenvoudiging in de verantwoording en harmonisatie van voorwaarden van de verschillende Europese subsidieregelingen. Om het Europese geld effectiever in te zetten ontwikkelt de Europese Commissie ook andere financieringsconcepten (financial engineering). We volgen deze ontwikkelingen nauwlettend om te zien welke mogelijkheden dit ons biedt. Samenwerking tussen partijen, bijvoorbeeld tussen overheid, bedrijfsleven, kennisinstellingen en/of maatschappelijke organisaties, is in de periode 2014-2020 nog belangrijker om succesvol te zijn met Europese subsidies. Dit sluit ook aan bij onze visie op de (regie) rol van de gemeente. We spelen hierop in door versterkt in te zetten op samenwerking met bijvoorbeeld kennisinstellingen, de Economic Board Utrecht, culturele instellingen en stakeholders in de stad.

Bedragen zijn in miljoenen euro's

¹ Dit betreft een zogenaamde 'two-stage'-aanvraag waarbij in de eerste fase alleen een totaalbudget moet worden aangegeven zonder specificatie van budget per partner. De eerste fase-aanvraag is niet goedgekeurd voor indiening van een uitgebreide aanvraag in de tweede fase.
² Het totale bedrag voor dit project is 4,4 miljoen euro voor de G4 en hun ecosystemen.

Kansen voor West
Kansen voor West is de naam van het samenwerkingsprogramma waarmee de vier Randstadprovincies (Noord-Holland, Flevoland, Utrecht en Zuid-Holland) en de vier grote steden (Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht) aanspraak maken op structuurfondsmiddelen uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO). Het is Europees geld uit het Cohesiebeleid, Doelstelling 2 (concurrentiekracht van regio’s), beschikt aan Nederland. De uitvoering vindt gedecentraliseerd plaats in vier landsdelen. Kansen voor West is het programma voor West-Nederland.

Activiteiten 2017
In 2017 is voor het Kansen voor West I programma (2007-2013) de eindrapportage ingediend bij de Europese Commissie. Het daarop volgende programma Kansen voor West II (2014-2020) is in uitvoering.

Kansen voor West I – Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) 2007-2013
De Managementautoriteit heeft in 2017 namens de partners in het programma (G4P4) een eindafrekening voor het gehele Kansen voor West I programma bij de Europese Commissie ingediend. De Europese Commissie heeft nog geen definitieve subsidievaststelling voor het programma afgegeven. Een akkoord wordt ieder moment verwacht. Hierna is het programma formeel afgesloten. Het overzicht van de totale realisatie door Utrecht is in deze bijlage bij de jaarstukken van 2016 opgenomen, een samenvatting van het eindverslag op programmaniveau is hier te vinden.

Kansen voor West II - Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) 2014-2020
De opzet van Kansen voor West II is grotendeels gelijk aan het eerdere Kansen voor West programma, al is een lager subsidiebudget beschikbaar en zijn de programmaprioriteiten gewijzigd. De G-4 steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht geven via een stedelijk programma invulling aan geïntegreerde duurzame stedelijke ontwikkeling. Het biedt de G-4 steden een mogelijkheid om middelen uit het Europees Sociaal Fonds (ESF) te combineren met geld uit het EFRO. Daarmee is voorzien in een integrale aanpak voor stedelijke uitdagingen. Iedere stad geeft zelf invulling aan dit stedelijk programmadeel. Voor Utrecht is het Stedelijk Uitvoeringsplan ‘Kansen voor Utrecht’ leidend. Voor de gemeente Utrecht is voor de periode 2014-2020 een bedrag van 6,4 miljoen Euro uit het EFRO beschikbaar en 1,6 miljoen Euro uit het ESF. De middelen worden ingezet voor projecten gericht op versterken van het vestigingsklimaat en aanwezig arbeidspotentieel in een afgebakend programmagebied. Inzet geschiedt op basis van het Stedelijk Uitvoeringsplan Kansen voor Utrecht. Binnen het stedelijk programma is 1.188.005,- Euro beschikt aan een samenwerkingsproject van ROC Midden-Nederland en Mbo Utrecht, het project ‘Leerwerkplaatsen Zorg-Welzijn’. Het project past binnen de programmaprioriteit Arbeidspotentieel. Een tweede subsidiebeschikking ter hoogte van 1.247.107,- Euro werd in 2017 afgegeven voor een samenwerkingsproject ‘Werkspoorkwartier: creatief circulair maakgebied’, een samenwerkingsproject van Utrecht Sustainabillity Institute, Hogeschool Utrecht, HKU, Erfgoed Werkspoor BV, Hof van Cartesius, Boot Organiserend Ingenieursburo, Buurman Groep, Eneco Warmteproductie B.V.. Het project past binnen de programmaprioriteit Vestigingsklimaat. Twee subsidieaanvragen binnen de programmaprioriteit Arbeidspotentieel zijn nog in behandeling.

Naast EFRO middelen, zijn er voor de stad ook ESF middelen beschikbaar die aanvullend op de EFRO middelen kunnen worden ingezet. Activiteiten die met dit stedelijke ESF worden gefinancierd, zijn bijvoorbeeld gebiedsgerichte inzet van het WerkgeversServicepunt, een gebiedsgerichte aanpak voor Bedrijventerrein Nieuw-Overvecht voor werkervarings- en stageplekken en het bij elkaar brengen van vraag en aanbod. Verder ondersteunen we (potentieel) zelfstandigen in het programmagebied, we bieden taaltrainingen als opstap naar werk en werken met plaatsingssubsidies voor een detacheerder die kandidaten met grote afstand tot de arbeidsmarkt detacheert, uit plaatst en begeleidt naar betaald werk. Daarnaast is er ruimte om ESF inzet gericht te koppelen aan EFRO initiatieven.

Naast dit stedelijke programma zijn ook EFRO-middelen beschikbaar voor projecten gericht op innovatie en koolstofarme economie. Vooral (samenwerkingsverbanden van) bedrijfsleven, onderwijs- en kennisinstellingen kunnen hier aanspraak op maken. De voor deze prioriteiten beschikbare middelen worden ingezet in aansluiting op de regionale economische agenda van de Economic Board Utrecht. Stad en provincie beslissen samen over inzet van deze middelen indien het om Utrechtse projecten gaat. In 2017 zijn 5 aanvragen ingediend ten laste van dit budget. Eén aanvraag, Neuroshirt, heeft de volledige besluitvormingsprocedure in 2017 met goed gevolg doorlopen. Ook een in 2016 ingediend project, iTOP Technologie, ontving in 2017 een subsidiebeschikking. Aanvragen AHUL, 3R Toxflow, Safer Patient Toileting System werden afgewezen. Eén subsidieaanvraag voor een Asfaltcentrale ACLW is nog in behandeling. Met diverse initiatieven worden verkennende gesprekken gevoerd, veelal in nauwe samenwerking met collega’s van de Provincie Utrecht en de Economic Board Utrecht.

De eerste discussies over de inzet van de volgende ronde Europese structuurfondsen - vanaf 2021 - worden weer opgestart. We volgen deze actief en leveren onze input om zo gericht mogelijk nieuwe middelen beschikbaar te krijgen voor onze opgaven. We werken hierbij samen met onze partners op nationaal (Rijk, provincie, G4) en internationaal (G4 Brussel, Randstadregio, Eurocities) niveau.

Overzicht en besteding beschikbare Kansen voor West II middelen gemeente en provincie Utrecht, 2014-2020

Bedragen zijn in euro's

Peildatum: 23 januari 2018

* ESF: voor gemeente Utrecht beschikbaar budget, in te zetten aanvullend op stedelijke EFRO middelen, aan te vragen in tranches bij Agentschap SZW. Het gecommitteerde bedrag betreft de eerste tranche.
** Rijkscofinanciering: door Ministerie van Economische Zaken beschikbaar gestelde middelen die aanvullend op EFRO middelen kunnen worden ingezet voor projecten binnen de prioriteiten 1) Innovatie en 2) Koolstofarme economie.

Een actueel overzicht van de EFRO uitputting is eveneens te vinden via de Kansen voor West programmawebsite: http://www.kansenvoorwest2.nl/nl/nieuws/overzicht-uitputting-per-openstelling/
[1]  Dit betreft een zogenaamde “two-stage”aanvraag waarbij in de eerste fase alleen een totaalbudget moet worden aangegeven zonder specificatie van budget per partner. De eerste fase-aanvraag is niet goedgekeurd voor indiening van een uitgebreide aanvraag in de tweede fase.
[2]  Het totale bedrag voor dit project is 4,4 moiljoen euro voor de G4 en hun ecosystemen.